Laatst las ik ergens iets van: de rekening voor je leven, … voor je geluk, of was het nou … voor je geluk in de liefde? ik weet het niet meer, maar dat maakt ook niet uit. Het komt erop neer dat je de rekening voor je leven pas op het einde betaalt. En dan doet het pijn. Heel veel pijn. Tenminste…
Dit inzicht komt dus niet van mij of niet alleen van mij. Het is een inzicht dat ik al had of ‘bijna’ had. Daarom vroeg deze tekst toen ik hem tegenkwam, ook mijn volledige aandacht. Zelf had ik het alleen nog niet in deze woorden samengevat.
Bij mij ontstond dit besef rond mijn 25e met het achterblijven van mijn oude opaatje. Een kwart eeuw later werd dat besef versterkt met het achterblijven van mijzelf. Nu alweer een dik jaar terug.
Opa en oma
Volgens mij was opa al dik in de 80 toen oma overleed. Opa bleef alleen achter. Oma was de vrouw waarmee hij iets van 60 jaar samen was. Oma was de vrouw waarop hij verliefd werd en zijn leven mee wilde delen. De vrouw waarmee hij twee kinderen kreeg.
Dit was de vrouw waarmee hij oud wilde worden; waarmee hij – steunend op elkaar – fysiek zou aftakelen. Zij was er toen hij al heel jong zijn eerste hartaanval kreeg. Mijn opa en oma, ze waren er altijd voor elkaar.
En juist toen opa steeds zwakker werd, toen de energie van zijn jeugd al jaren weggevloeid was, toen die twee in hun tempo nog samen genoten van hun oude dag, toen opeens was hij weer alleen. Precies op het moment dat ze elkaar harder nodig hadden dan ooit daarvoor.
Dit klopte voor mijn gevoel natuurlijk van geen kant. Dit betekent immers dat we achterstevoren leven.
We leven achterstevoren
Nu moet ik even generaliseren. Sorry, maar voor dit verhaal moet ik even ervan uitgaan dat iedereen vroeg of laat een maatje heeft getroffen. Een maatje waarmee hij of zij oud wil worden. En dat ook niet al te laat in het leven, want dan valt mijn verhaal alsnog in duigen.
Want hoe raar is het dat we naarmate we ouder worden, we steeds meer op elkaar aangewezen zijn en dat we dan – als we de energie niet meer hebben om dagelijks eropuit te trekken, om de slingers keer op keer weer op te hangen, om nieuwe mensen te ontmoeten, om de dag te plukken en te dansen door het leven – dat we dan alleen achterblijven?
Net wanneer je steeds meer inziet hoe belachelijk veel waarde de ander in je leven heeft gekregen, dat je dan alleen achterblijft… dat is de omgekeerde wereld.
Niemand vertelt je dit
We krijgen dus voor ons leven pas achteraf de rekening. Waarom zeggen ze dat dan vooraf niet erbij? Zouden we dan niet al heel jong veel wijzer omspringen met wat er echt toe doet? Meer investeren in de waarde van ons leven? Zuiniger zijn op ons lijf, op onze familie, op onze vrienden en misschien ook wel op de natuur?
Maar misschien is het juist ook wel zo bedoeld. In de laatste weken van opa’s leven en dus in de tijd dat het inzicht dat je net las mij zo bezighield, zag ik ergens op straat een jongen van misschien net twintig. Druk bellend, druk met zichzelf, duidelijk gestuurd door zijn piekende hormonen en zich totaal niet bewust van wat hem allemaal nog te wachten stond.
Die onbezorgdheid van de jeugd, die is er waarschijnlijk niet voor niets. Als iedereen op die leeftijd met zich mee moet dragen wat hij/zij de 50 á 60 jaar daarop gaat leren … ik ben bang dat het dan snel over is met de overbevolking.
Misschien wordt het ons daarom wel niet verteld.
De natuur
Wat als we nog leefden zoals heel lang geleden, één met de natuur? Dieren blijven wel of niet bij de zwakkeren? In de regel laten kuddedieren de zwakkeren achter. De kudde trekt verder. De achterblijver ziet de kudde vertrekken en krijgt de rest van zijn rekening.
Alleen op deze manier blijven er zo veel mogelijk leden van de kudde zo lang mogelijk in leven. Hoe de groep zich voelt, is mij onduidelijk. Er moet ook gegeten worden.
Wij zijn ook kuddedieren. Food for thought.
En dan vertelde mijn vader nog iets. Het was in de tijd dat opa’s dagen bijna waren geteld. Opa (93 op dat moment) had opeens kanker en kwijnde in een paar maanden weg. Die laatste weken waren echt vreselijk. Opa vegeteerde, ging maar niet dood en werd ook nog eens zo lang mogelijk in leven gehouden. Het was niet om aan te zien.
Maar niemand durfde het kussen over opa’s hoofd te houden, ook ik niet. Ik besprak dit met pa. Hij vertelde mij dat herders zich vroeger (en ook nu nog in bepaalde streken) afzonderden, als ze voelden dat hun einde naderde. Ze gingen liggen onder een boom, in een grot, op een afgezonderde plek. Ze kozen een plek om rustig te sterven. Het leven zat erop. Het was goed zo.*
Waarom doen we hier in het westen dan toch zo onwijs moeilijk over doodgaan? Alsof we niet mogen weten dat we ooit doodgaan? en surprise… iedereen gaat ooit dood. Zelfs jij!
* Excuus, maar ik heb werkelijk geen idee hoe mijn vader aan dit verhaal kwam. Pa was wel zogezegd ‘bereisd’.
De vakantie als metafoor voor het leven
Wat nou als we het leven zien als één grote vakantie. Op een vakantie verheug je je? Toch? (Zo niet, dan raad ik je trouwens aan om niet te gaan.) Maar de meeste mensen zullen zich erop verheugen en op de dag(en) voor en van vertrek, is er altijd die heerlijke spanning. Excitement. Voel je ’m?
Eenmaal op ons vakantieadres, is het genieten. Genieten van elkaar, of even lekker alleen, van waar we zijn, van het eten, van de natuur… van die mooie zonsondergang… of misschien wel van de zonsopkomst. Misschien ook van leuke uitjes… of even helemaal niets.
En dan opeens is de vakantie alweer over de helft. Niet aan denken. Laten we vooral nog even genieten. En dan is het aftellen toch echt begonnen. De laatste avond. De spullen weer inpakken. En uiteindelijk de terugreis.
En het gevoel tijdens de terugreis is altijd anders dan op de heenreis. Ook al maak je ook daar wat leuks van. Voel je het? Die heerlijke spanning van de heenreis, die is er gewoon niet.
En dan zijn we weer thuis. De herinneringen zijn opgeslagen in ons geheugen, niemand neemt die ons nog af. Maar de vakantie zit erop. Jammer, het had best wat langer mogen duren.
Nu we dat plaatje hebben, en duidelijk is dat we keer op keer accepteren dat een vakantie erop zit, waarom kunnen we dan niet op deze manier naar het leven kijken? Waarom kunnen we niet accepteren dat ook die vakantie straks erop zit? We willen en kunnen niet eens eraan denken of erover praten.
Maar het is wel één grote vakantie die ons is gegeven, waarvan we mogen genieten, waarin we moeten investeren, want op een gegeven moment is de koek toch echt op. Dat wist je van te voren. Je eindbestemming nadert rap. En surprise… daar is de rekening!
Hadden we die maar – net als die voor onze vakanties – van te voren mogen betalen.
Het zijn dure dagen
Die rekening is zuur. Je leven bestaat dus eigenlijk uit hele dure dagen. Het is dan ook best lullig als je je dat te laat beseft. Als je je dagen hebt vergooid en nu niet meer uit de dagen kunt halen wat erin zit.
Iedereen weet dat je maar een keer leeft. #YOLO Een lege hashtag. Eentje die we graag gebruiken, maar waarmee we vaak veel te weinig doen.
We laten ons te snel afleiden en leiden door zaken die amper waarde toevoegen aan ons leven. We moeten mee in de ratrace. Ieder voor zich.
Maar je hebt een keuze.
Laat je niet gek maken door je baas, familie, vrienden, collega’s én alle mensen op straat. Besteed je tijd en aandacht aan zaken die er wel toe doen.
Laat die mensen die jouw zorg vragen, waarde geven aan je leven. Hoe zwaar het ook is voor hen te zorgen, het geeft jouw leven zoveel echte waarde. Het geeft zo veel meer dan al die lege hashtags waar de halve wereld achteraan holt en zich misschien ook nog voor in het zweet werkt.
Prijs jezelf gelukkig als status, carrière en die nieuwe badkamer of keuken voor jou niet ertoe doen. Als je de meeste tijd onder de mensen leeft en niet op social media. Wanneer je simpelweg liefde mag geven.
Prijs jezelf gelukkig dat er genoeg voedsel is en je niet op de vlucht bent om jouw leven én dat van je familie te redden. Dat je hier in Nederland mag leven.
Prijs jezelf gelukkig als je iedere dag geniet van alle liefde om je heen, van al het moois dat je mag zien, horen, ruiken, voelen… ervaren. Prijs jezelf gelukkig als je gezond bent, of gezond genoeg om nog van het leven te genieten.
Wanneer je dat beseft, dan is #YOLO geen lege hashtag meer. Dan haal je volgens mij het maximale uit het leven.
Ik snap dat niet iedereen de zon in het water kan zien schijnen. Dat dit niet voor iedereen weggelegd is. Bij sommigen lukt het een tijdje niet of helemaal nooit. Niet leuk en de manier om daarmee om te gaan is ook weer voor iedereen anders. Hiervoor moet begrip zijn en dat zonder oordeel.
Dankbaarheid
En daar liep ik dan op Mallorca. Tijdens een van mijn wandelingen. Vaak is er dan zo’n moment – meestal op een makkelijk stuk na een zware klim – dat ik mij afvraag: wat nou als ik hier nu dood neerval? is dat dan erg?
Op zo’n tevreden moment denk ik dan: nee, dat is niet erg. Helemaal niet erg. Ik heb een onwijs mooi leven gehad. Ook al heb ik misschien nog wel even te gaan. Ik ben natuurlijk pas 52. Maar het is tot nu wel echt goed geweest.
Ik heb, denk ik wel, (tot nu) uit het leven gehaald wat erin zat. Ik heb wel bijna 30 jaar met een hele lieve man mogen doorbrengen. Ik had het getroffen. Hij was mijn maatje waarmee ik oud wilde worden.
30 jaar samen cadeau
Helaas zat dat er niet in. Wel waren we bijna 30 jaar samen en dat is meer dan veel anderen gegund is. Zij zijn op mijn leeftijd soms net begonnen of nog steeds alleen en daar hoeft ook niets mis mee te zijn.
Ik ben in ieder geval blij met die kleine 30 jaar die we samen kregen.
Ruimte om mijzelf te zijn
Ik heb ook altijd mogen kiezen voor mijn speelse ik. Ik heb weinig zorgen gehad. Of laat ik ze niet toe? Ik heb volop genoten en ook eigenlijk alles gedaan wat ik wilde. Was gewoon blij met wat ik wel had en kon.
Geen bucketlist nodig
Ik heb nooit gedacht aan een bucketlist. Echt geen moment. Waarom zou ik?
Ik kom niets tekort. Of misschien heb ik gewoon niet veel wensen. Ben ik gewoon met weinig tevreden?
Of is het dat ik iedere dag vanzelf al geniet van zoveel mogelijk momenten? Iets vanuit diep van binnen?
Dankbaar
Met een tevreden glimlach besef ik, dat ik dankbaar ben. Dat het leven goed is, zoals het is. Dat ik – ondanks mijn gulzige aard – nu al terug kan en terug mag kijken op een heel mooi en rijk leven.
Dat het niet erg is, als het hier eindigt.
Zonder pijn en zonder lijdensweg
En vertrek ik dan op zo’n moment, dan vertrek ik zonder pijn en zonder lijdensweg. Dus, nee hoor, prima moment zo in de bergen.
Klopt natuurlijk geen zak van, want:
Hallo! ik moet nog afrekenen! Ook ik.
Beter haal je alles uit het leven
Het inzicht ‘De rekening voor je leven betaal je achteraf’ was dus niet alleen van mij. Het is wel een inzicht om te zorgen dat we echt alles uit het leven moeten halen dat erin zit.
En niet alleen halen, maar ook geven!
Maar dit moet wel onbezorgd kunnen. De wetenschap dat je straks moet betalen, moet geen last worden. Het mag geen energie vragen. Geef het een plekje net als al die andere zaken in het leven die niet leuk zijn, maar er wel zijn.
Laat de rekening een motivator zijn. Een motivator om je leven niet te vergooien, maar om te genieten, om elkaar te omarmen… en om iedere dag ieder moment te plukken!
